Τελειώνει και φέτος ο χειμώνας και ήδη εδώ και καιρό βλέπουμε τις κάμπιες να παρελαύνουν κατεβαίνοντας από τα πεύκα, οδηγώντας στα ιατρεία των δερματολόγων τα πρώτα περιστατικά με «αλλεργία» σε αυτές.
Στην πλειοψηφία οι «αλλεργικοί στις κάμπιες» είναι τα παιδιά που θέλουν να παίξουν με αυτά τα «χνουδωτά» μικρά παράσιτα.
Ξέρετε όμως ότι η αντίδραση στο δέρμα από τις κάμπιες δεν είναι αλλεργία αλλά κάτι άλλο;
Ας δούμε μαζί λοιπόν τι συμβαίνει με τις κάμπιες.
Τι είναι οι κάμπιες;
Η κάμπια των πεύκων είναι μια προνύμφη που μετατρέπεται σε νυχτοπεταλούδα, η οποία μοιάζει με τις πεταλούδες που μαζεύονται τα βράδια του καλοκαιριού κοντά στις αναμμένες λάμπες.
Οι κάμπιες δημιουργούν τις φωλιές τους στα κλαδιά των πεύκων, με τις πευκοβελόνες των οποίων τρέφονται, συχνά καταστρέφοντας τα.
Κατά τα τέλη του χειμώνα ξεκινούν να κατεβαίνουν από τα δέντρα, η μία πίσω από την άλλη σχηματίζοντας μια χαρακτηριστική γραμμή, ψάχνοντας να βρουν την κατάλληλη θέση μέσα στο έδαφος όπου κι εκεί θα παραμείνουν έως να μεταμορφωθούν από κάμπια σε χρυσαλλίδα κι έπειτα σε νυχτοπεταλούδα.
Προκαλούν αλλεργία οι κάμπιες ή κάτι άλλο;
Το σώμα της κάμπιας είναι μαλακό και κυλινδρικό και είναι σκεπασμένο με χνούδι και προστατευτικά τριχίδια, τα οποία αποτελούν την άμυνα της από τα πουλιά και είναι ιδιαίτερα ερεθιστικά.
Όταν οι κάμπιες νιώσουν ότι απειλούνται, όπως για παράδειγμα όταν κάποιος τις ακουμπήσει, εκείνες εκτοξεύουν στον αέρα αυτά τα μικροσκοπικά τριχίδια, τα οποία περιέχουν τοξίνη ικανή να προκαλέσει στον άνθρωπο όπως και στα ζώα συμπτώματα, στο δέρμα και στα μάτια, που μοιάζουν μ’ εκείνα της αλλεργίας δίχως όμως να είναι αλλεργία.
Τα συμπτώματα προκαλούνται γιατί τα εν λόγω τριχίδια μπορούν εύκολα να διεισδύσουν στην επιδερμίδα, του ανθρώπου ή και των ζώων, όπου και απελευθερώνουν τις τοξικές ουσίες που περιέχουν, οι οποίες προκαλούν είτε αμέσως τοπικά πρηξιματάκια (πομφούς), είτε μετά από κάποιες ώρες έναν ερεθισμό στο δέρμα, την δερματίτιδα εξ επαφής.
Η αντίδραση λοιπόν στις κάμπιες δεν είναι αποτέλεσμα αλλεργικού μηχανισμού, αλλά οφείλεται σε χημικούς ή μηχανικούς παράγοντες, δηλαδή στις τοξικές ουσίες οι οποίες ερεθίζουν το δέρμα.
Οι συστηματικές αλλεργικές αντιδράσεις στις κάμπιες είναι σπανιότατες.
Συχνά τα παιδιά, που έχουν εκδηλώσει την αντίδραση στις κάμπιες, μας λένε πως δεν τις έχουν ακουμπήσει. Πώς εξηγείται τότε η αντίδραση τους σε αυτές;
Καθώς οι κάμπιες κατεβαίνουν από τους κορμούς των δέντρων ορισμένα τριχίδια αποκολλώνται κατά το πέρασμα τους και παραμένουν πάνω σε αυτούς.
Επίσης όταν οι κάμπιες αισθανθούν κίνδυνο μεγάλος αριθμός τριχιδίων εκτινάσσεται από το σώμα τους και μένει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο έδαφος και σε άλλες επιφάνειες διατηρώντας την ερεθιστική τους δράση.
Τέλος τα τριχίδια της κάμπιας μεταφέρονται με τον αέρα και είναι ικανά να διαπεράσουν τις ίνες των ρούχων.
Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι κάποιος μπορεί να εκδηλώσει αντίδραση στις κάμπιες όχι μόνο όταν τις ακουμπήσει αλλά και όταν στέκεται κάτω από τα πεύκα, όταν ακουμπάει τον κορμό τους ή τα κλαδιά τους καιόταν έρθει σε επαφή με το γρασίδι ή και το χώμα όπου υπάρχουν αυτά τα ερεθιστικά τριχίδια.
Τι συμπτώματα προκαλεί η αντίδραση στις κάμπιες;
Η επαφή με τα τριχίδια έχει ως αποτέλεσμα να εμφανιστούν στα σημεία του δέρματος, όπου αυτά ακούμπησαν, μερικά λεπτά ή και ώρες αργότερα,
– πομφοί, δηλαδή πρηξίματα, όμοια με εκείνα της κνίδωσης,
– κοκκινίλες (ερυθρότητα),
– έντονο αίσθημα κνησμού (φαγούρα),
– εμφάνιση βλατίδων ή φυσαλίδων με τάση να συρρέουν κατά τόπους.
Τα παραπάνω μπορούν να παραμείνουν έως και για αρκετές ημέρες.
Τα συμπτώματα εκδηλώνονται κυρίως στις ακάλυπτες περιοχές του σώματος όπως τα χέρια, ο αυχένας, το πρόσωπο ή τα πόδια. Παρόλα αυτά δεν περιορίζονται μόνο στα εκτεθειμένα σημεία του σώματος, αλλά μπορούν να είναι και γενικευμένα σε όλο το σώμα, διότι τα τριχίδια έχουν την ικανότητα όταν μεταφέρονται με τον αέρα να διαπερνούν τις ίνες των ρούχων.
– Σε περίπτωση τριψίματος των ματιών με χέρια που έχουν ακουμπήσει κάμπιες μπορεί να εμφανισθεί ερυθρότητα στα μάτια και πρήξιμο στα βλέφαρα.
– Εξαιρετικά σπάνια και κυρίως σε άτομα με άσθμα ή άλλα αναπνευστικά προβλήματα, η εισπνοή των τριχιδίων της κάμπιας μπορεί να προκαλέσει ρινίτιδα, κρίση βήχα και δύσπνοια.
– Τέλος αν ένα νήπιο βάλει στο στόμα του μια κάμπια, είναι δυνατό να εμφανιστεί οίδημα στα χείλη, στη γλώσσα και στον φάρυγγα, πόνος, δυσφαγία, σιελόρροια, ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα αλλά ακόμα και δυσκολία στην αναπνοή.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την αντίδραση στις κάμπιες;
Κατά κανόνα οι αντιδράσεις είναι ήπιες και αυτοπεριοριζόμενες, δηλαδή μετά από λίγες μέρες τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους.
Στις περιπτώσεις που υπάρχουν εμφανή τριχίδια πάνω στο δέρμα συστήνεται η απομάκρυνσή τους με τη χρήση αυτοκόλλητης ταινίας, αν είναι εφικτό.
Το καλό πλύσιμο της προσβεβλημένης περιοχής με άφθονο νερό είναι άκρως βοηθητικό, καθώς και η απομάκρυνση των ρούχων και το άμεσο πλύσιμο τους.
Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν από μόνα τους τότε μπορεί να συστήσει ο δερματολόγο αντιισταμινικά από το στόμα για τη μείωση του κνησμού κι εφαρμογή τοπικών κορτικοστεροιδών σκευασμάτων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις με πολύ έντονες τοπικές ή γενικευμένες αντιδράσεις μπορεί να κριθεί απαραίτητη η χρήση κορτιζόνης από το στόμα ή ενδομυϊκά.
Πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε από την αντίδραση στις κάμπιες;
– Αποφεύγουμε να αγγίξουμε τις κάμπιες, τις φωλιές τους, και τα προσβεβλημένα πεύκα, άμεσα, με κλαδιά ή άλλα αντικείμενα.
– Αποφεύγουμε το παιχνίδι κοντά σε πεύκα αλλά και το να στεκόμαστε κοντά σε αυτά κατά την περίοδο που οι κάμπιες των πεύκων μεταναστεύουν.
– Αποφεύγουμε να απλώνουμε ρούχα κοντά στα πεύκα την περίοδο της μετανάστευσης των καμπιών, η οποία συμβαίνει όταν οι θερμοκρασίες αρχίζουν να ανεβαίνουν δηλαδή κατά τα τέλη του χειμώνα και τους πρώτους μήνες της άνοιξης.
– Όσοι ασχολούνται με την κηπουρική χρειάζεται να φοράνε μακρυμάνικα ρούχα, γάντια και γυαλιά.
– Στις αρχές του χειμώνα, πριν την έξοδο της καμπιών από τη φωλιά τους, κόβουμε τα κλαδιά των πεύκων που έχουν πάνω τους φωλιές και τα καίμε.