Τι είναι οι μυρμηγκιές;
Οι μυρμηγκιές (ή μυρμηκιές) είναι μια καλοήθης υπερπλασία, δηλαδή ένας πολλαπλασιασμός των κυττάρων της επιδερμίδας, που οφείλεται στον ιό HPV (Human Papilloma Virus), τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων.
Μέχρι σήμερα είναι γνωστοί περισσότεροι από 150 τύποι HPV. Ορισμένοι προκαλούν τις μυρμηγκιές, άλλοι τα κονδυλώματα και άλλοι είναι υπεύθυνοι για ορισμένα είδη καρκίνων.
Οι υπεύθυνοι για τις μυρμηγκιές ιοί, διεισδύουν στην επιδερμίδα σε σημεία όπου έχουν υποστεί ρωγμές λόγω μικροτραυματισμών, προκαλώντας τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων δημιουργώντας εν τέλει τις μυρμηγκιές.
Οι μυρμηγκιές αν και είναι καλοήθεις, δηλαδή δε σχετίζονται με καρκίνους, μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα αναλόγως με τη θέση που βρίσκονται. Αυτές των ποδιών, μπορεί να προκαλέσουν πόνο και δυσκολία στο περπάτημα. Αυτές των χεριών, μπορεί να γίνουν επώδυνες αν βρίσκονται γύρω και κάτω από τα νύχια και να προκαλέσουν δυσκολία στις λεπτές κινήσεις. Αυτές του προσώπου, συνήθως είναι πολλές μαζί, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία για την εξάπλωσή τους και αμηχανία διότι δεν καλύπτονται με το βάψιμο.
Ποιοι είναι οι τρόποι μετάδοσης;
Οι μυρμηγκιές μεταδίδονται με την απλή επαφή. Είναι πιο εύκολο όμως να μεταφερθεί ο ιός σε δέρμα που παρουσιάζει μικροτραυματισμούς και εκδορές. Έτσι το δάγκωμα και το πείραγμα γενικότερα των νυχιών και του δέρματος γύρω από τα νύχια, το ξύρισμα και τα διάφορα γδαρσίματα, μπορεί να λειτουργήσουν ως πύλη εισόδου του ιού.
Οι μυρμηγκιές μπορεί να μεταδοθούν με τη χειραψία, με την επαφή με μολυσμένα αντικείμενα, στην πισίνα όταν περπατάμε με γυμνά πόδια (ο HPV είναι ανθεκτικός στο χλώριο), αλλά και με ενοφθαλμισμό, δηλαδή μπορούμε να μεταφέρουμε οι ίδιοι τον ιό από το ένα σημείο του σώματός μας στο άλλο.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν μυρμηγκιές;
Οι μυρμηγκιές είναι πολύ συχνές και προσβάλλουν συνήθως παιδιά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα παιδιά δεν έχουν ακόμη ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα να τα προστατέψει από τον ιό, αλλά και γιατί έρχονται συχνότερα σε επαφή με μολυσμένα αντικείμενα.
Συχνή είναι η παρουσία τους στους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, δηλαδή σε ανθρώπους με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, είτε λόγω φαρμάκων είτε λόγω παθήσεων που το αποδυναμώνουν.
Ποια είδη μυρμηγκιών υπάρχουν;
1) Κοινές μυρμηγκιές (verruca vulgaris)
Εντοπίζονται παντού στο σώμα αλλά κυρίως στα χέρια, γύρω από τα νύχια, στα πόδια, στα γόνατα και στους αγκώνες.
Η εντόπισή τους γύρω και κάτω από τα νύχια είναι πολύ επώδυνη και δύσκολη θεραπευτικά. Εμφανίζονται αρχικά ως μικρά εξογκώματα στο χρώμα του δέρματος. Αυτά μεγαλώνουν αργά και σταθερά, παίρνοντας στρογγυλό ή ακανόνιστο σχήμα και διάμετρο από 1 χιλιοστό μέχρι πάνω από 1 εκατοστό, γίνονται σκληρά, χρώματος γκρίζου καφέ, με ανώμαλη υπερκερατωσική επιφάνεια, πάνω στην οποία μπορούμε να παρατηρήσουμε μαύρα στίγματα (δηλαδή μαύρες τελίτσες) τα οποία αντιπροσωπεύουν θρομβωμένα αγγεία από τον ιό. Το νούμερο των μυρμηγκιών ανά άτομο συνήθως είναι μικρό, αλλά ορισμένες φορές κάποιος μπορεί να παρουσιάσει πολυάριθμες μυρμηγκιές, οι οποίες μπορεί να συρρέουν έτσι ώστε να καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση υγιούς δέρματος.
2) Νηματοειδείς μυρμηγκιές (verruca filiformis)
Εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του γενείου στους άνδρες (όπου και εξαπλώνονται με το ξύρισμα), γύρω από τα μάτια, τα χείλη, τα ρουθούνια της μύτης. Μπορεί να είναι λίγες ή πολυάριθμες και έχουν την όψη μακριών λεπτών προεξοχών, στο χρώμα του δέρματος
3) Ομαλές μυρμηγκιές (verruca plana)
Πρόκειται για μικρά επίπεδα εξογκωματάκια (βλατίδες) χρώματος ροζ, ή ανοιχτού καφέ, μεγέθους 1-5 χιλιοστών η κάθε μια. Οι ομαλές μυρμηγκιές μπορεί να είναι λίγες ή πολλές, ενώ συχνά εμφανίζονται κατά ομάδες και διασπείρονται με τον ξύσιμο ή το ξύρισμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορούμε να δούμε ότι διατάσσονται σε μια γραμμή, δηλαδή κατά μήκος της εκδοράς που δημιουργήθηκε από το ξύσιμο, ή πολλές σε ομάδες, λόγω διασποράς του ιού κατά το ξύρισμα.
4) Πελματιαίες μυρμηγκιές (verruca plantaris)
Οι μυρμηγκιές αυτές εντοπίζονται στα πέλματα των ποδιών, συνήθως στις περιοχές του δέρματος που δέχονται μεγαλύτερη πίεση όπως για παράδειγμα στο δέρμα που αντιστοιχεί στις κεφαλές των μεταταρσίων, δηλαδή στο μπροστινό μέρος κάτω από τα δάχτυλα ή στη φτέρνα.
Έχουν στρογγυλό ή ακανόνιστο σχήμα, μπορεί να είναι μονήρεις, πολλαπλές ή να συρρέουν έτσι ώστε να φαίνεται ότι ενώνονται μεταξύ τους σχηματίζοντας ένα μωσαϊκό. Έχουν το χρώμα του δέρματος, είναι σκληρές και σε αντίθεση με τα άλλα είδη μυρμηγκιών αυτές δεν αναπτύσσονται με την μορφή εξογκωμάτων αλλά με τη μορφή σκληρών οζιδίων βυθισμένων στο δέρμα. Οι πελματιαίες μυρμηγκιές καθώς αναπτύσσονται, γίνονται ευαίσθητες και ως αντίδραση στην πίεση που εξασκείται πάνω τους κατά τη βάδιση, το δέρμα παχαίνει και σχηματίζεται ένας επώδυνος κάλος ο οποίος αναγκάζει τον ασθενή να μην πατά το πόδι του όπως πρέπει. Το γεγονός αυτό, μπορεί να οδηγήσει με την πάροδο του χρόνου σε λανθασμένη στάση του σώματος και εμφάνιση άλγους σε κάποια περιοχή των κάτω άκρων ή στη ράχη.
Πού οφείλονται;
Οφείλονται στον ιό HPV. Τα στελέχη τα οποία είναι υπεύθυνα για τις μυρμηγκιές είναι τα:
1-4,7,10, 26-29, 41,48,49,57,60,63,65 και δεν ευθύνονται για εμφάνιση καρκίνου.
Μπορώ να υπολογίσω πότε κόλλησα τον ιό;
Όταν εμφανίσουμε μία μυρμηγκιά, αυτό σημαίνει ότι περίπου 1-6 μήνες πριν ήρθαμε σε επαφή με τον ιό, αυτός είναι ο χρόνος επώασης, δηλαδή ο χρόνος που χρειάζεται ο ιός για να πολλαπλασιαστεί και να αρχίσουν να εκδηλώνονται οι μυρμηγκιές.
Δίνουν συμπτώματα οι μυρμηγκιές;
Τις περισσότερες φορές οι μυρμηγκιές είναι ασυμπτωματικές, δεν προκαλούν δηλαδή κανένα σύμπτωμα. Μερικές φορές όμως, συνοδεύονται από αίσθημα κνησμού, δηλαδή φαγούρα, που οδηγεί τον ασθενή να ξυστεί, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την εξάπλωση του ιού και την εμφάνιση νέων μυρμηγκιών.
Όταν οι μυρμηγκιές εντοπίζονται στα πέλματα, αρχικά μπορεί να είναι απλά ευαίσθητες στην πίεση με το χέρι, σταδιακά όμως όσο μεγαλώνουν γίνονται επώδυνες και δυσχεραίνουν τη βάδιση.
Οι μυρμηγκιές των χεριών αν βρίσκονται στην περιοχή των νυχιών και ειδικότερα κάτω από τα νύχια, προκαλούν πόνο και μπορεί να οδηγήσουν σε αποκόλληση του νυχιού με ακόλουθη δυσκολία στις χειρωνακτικές εργασίες. Επίσης και οι μυρμηγκιές ανάμεσα στα δάχτυλα μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο και αιμορραγία, ειδικά τους κρύους μήνες του χρόνου, όταν ξηραίνεται το δέρμα.
Οι νηματοειδείς μυρμηγκιές μπορεί εύκολα να τραυματιστούν, να αιμορραγήσουν, ή να επιμολυνθούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να γίνει απαραίτητη η έναρξη αντιβιοτικής αγωγής για την καταπολέμηση της φλεγμονής που θα προκύψει.
Πώς μπορώ να προφυλαχθώ από τις μυρμηγκιές;
Οι μυρμηγκιές από τη μια πλευρά είναι καλοήθεις και συνήθως ακίνδυνες για τον οργανισμό μας, αλλά από την άλλη, είναι εξαιρετικά μεταδοτικές και μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα επίμονες. Γι αυτόν τον λόγο, είναι απαραίτητη η πρόληψη η οποία μπορεί να επιτευχθεί με τους ακόλουθους τρόπους:
Πλένουμε συχνά τα χέρια μας, ειδικά όταν έχουμε ακουμπήσει ξένα αντικείμενα ή όταν επιστρέφουμε από Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
Δεν περπατάμε με γυμνά πόδια, δηλαδή δίχως υποδήματα, σε χώρους όπου μπορεί να υπάρχει ο ιός, για παράδειγμα σε πισίνες, και αποδυτήρια γυμναστηρίων.
Χρησιμοποιούμε δικές μας πετσέτες τις οποίες δε μοιραζόμαστε με άλλους.
Δε φοράμε παπούτσια ή παντόφλες άλλων, έστω και αν αυτοί είναι άτομα της οικογενείας μας.
Οι μυρμηγκιές πρέπει να θεραπεύονται άμεσα από τον δερματολόγο για να προληφθεί η εξάπλωση τους, όπως και η μετάδοσή τους σε άλλους.
Θεραπεύονται οι μυρμηγκιές;
Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η διάγνωση των μυρμηγκιών πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από τον δερματολόγο διότι υπάρχουν βλάβες λιγότερο καλοήθεις που μοιάζουν με μυρμηγκιές και αν αντιμετωπισθούν λανθασμένα ως μυρμηγκιές, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα.
Αναλόγως το είδος των μυρμηγκιών, την θέση τους, τα συμπτώματα που αυτές δίνουν και την εμπειρία του δερματολόγου, μπορεί να ακολουθηθεί μια από τις παρακάτω θεραπείες, οι οποίες στοχεύουν αφενός να καταστρέψουν τις μυρμηγκιές και κατά συνέπεια να μειώσουν το ιικό φορτίο στον οργανισμό, αφετέρου να ενδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα έτσι ώστε να καταπολεμήσει και αυτό εκ των έσω, τον ιό.
Κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο. Γίνεται στο ιατρείο με την εφαρμογή υγρού αζώτου στη μυρμηγκιά. Δεν απαιτείται η χρήση αναισθησίας. Είναι μια ασφαλής θεραπεία για παιδιά και εγκύους. Μπορεί να χρειαστούν επαναληπτικές θεραπείες.
Διαθερμοπηξία ή καυτηριασμος με ραδιοσυχνότητες. Γίνεται κατόπιν τοπικής αναισθησίας με ξυλοκαΐνη και εν συνεχεία καυτηριάζονται οι βλάβες.
Laser CO2 θεραπεία.
Χρήση τοπικών ανοσορυθμιστικών (τροποποιητών της ανοσοαπόκρισης).
Χρήση τοπικών καυστικών σκευασμάτων. Όπως το σαλικυλικό οξύ, το οποίο προκαλεί έντονη απολέπιση. Είναι αποτελεσματικότερο όταν συνδυάζεται με κρυοθεραπεία. Απαγορεύεται η χρήση του στις εγκύους.
Επίσης το τριχλωροξικό οξύ (TCA) μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν δεν έχει αποτέλεσμα το σαλικυλικό.