Τι είναι η ονυχομυκητίαση;
Η ονυχομυκητίαση ή τριχοφυτία των νυχιών είναι μια λοίμωξη των νυχιών που προκαλείται από μύκητες. Οι ονυχομυκητιάσεις είναι συχνές και όλα τα νύχια, ποδιών και χεριών, μπορεί να προσβληθούν.
Συνήθως οφείλονται σε δερματόφυτα όπως τα Tricophyton rubrum και Tricophyton mentagrophytes καθώς και στον ζυμομύκητα Candida albicans. Τα δερματόφυτα προσβάλλουν συχνότερα τα νύχια των ποδιών, ενώ ο ζυμομύκητας Candida albicans τα νύχια των χεριών.
Τα παιδιά σπανίως αναπτύσσουν ονυχομυκητίαση, πιθανώς διότι να νύχια τους μεγαλώνουν πολύ γρήγορα και έτσι δε δίνεται ο απαραίτητος χρόνος στο μύκητα να παραμείνει στο νύχι για να προκαλέσει την ονυχομυκητίαση.
Πώς κολλάμε τους μύκητες; Ποιοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ονυχομυκητίαση;
Οι μύκητες μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο, από ζώο σε άνθρωπο και από το χώμα στον άνθρωπο. Αρκεί η απλή επαφή για να μπορέσει να μεταφερθεί ο μύκητας.
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν την προδιάθεση ενός ατόμου να εμφανίσει ονυχομυκητίαση. Αυτοί είναι:
- Οι αρτηριακές και φλεβικές διαταραχές των κάτω άκρων σε ηλικιωμένα άτομα. Η κακή κυκλοφορία του αίματος προκαλεί την αργή ανάπτυξη των νυχιών με αποτέλεσμα ένας μύκητας να έχει τον απαραίτητο χρόνο να πολλαπλασιασθεί και να προκαλέσει ονυχομυκητίαση.
- Οι επανειλημμένοι τραυματισμοί των νυχιών.
- Οι αθλητικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, η υγρασία των ποδιών και η αυξημένη θερμοκρασία τους όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας αθλητικής δραστηριότητας, βοηθά στην ανάπτυξη των μυκήτων. Επίσης και η συνήθεια να περπατάει κάποιος με γυμνά πόδια μέσα σε αποδυτήρια αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης από μύκητες.
- Η συνεχής επαφή των χεριών με το νερό, όπως παρατηρείται συχνά στα επαγγέλματα των μαγείρων και των ζαχαροπλαστών, αλλά και σε όσους απασχολούνται με οικιακές εργασίες.
- Ο σακχαρώδης διαβήτης.
- Η ανοσοκαταστολή.
Με τι μορφή μπορεί να εμφανιστεί μια ονυχομυκητίαση;
Γενικά οι μύκητες στα νύχια μπορούν να προκαλέσουν πάχυνση των νυχιών, δυσχρωμίες (τα νύχια αλλάζουν χρώμα και γίνονται κίτρινα, καφέ) και ονυχόλυση (αποκόλληση του νυχιού από το υγιές δέρμα).
Ειδικότερα υπάρχουν τρεις κλινικές εικόνες ονυχομυκητίασης:
- Περιφερική ονυχομυκητίαση: Είναι η συνηθέστερη κλινική εικόνα. Τα νύχια είναι παχιά ανασηκωμένα από την κοίτη τους και κάτω από αυτά υπάρχει υπονύχια υπερκεράτωση. Είναι εύθρυπτα (σαθρά και θρυμματίζονται εύκολα από μόνα τους), χάνουν την στιλπνότητά τους και εμφανίζουν αλλοίωση του φυσιολογικού χρώματος το οποίο παίρνει μια κίτρινο-καφέ απόχρωση.
- Λευκή επιφανειακή ονυχομυκητίαση: Είναι αρκετά σπάνια και εμφανίζεται κυρίως στα πόδια. Στην επιφάνεια του νυχιού εμφανίζονται μικρές λευκωπές αδιαφανείς κηλίδες οι οποίες προοδευτικά μεγαλώνουν και εξαπλώνονται, καταλαμβάνοντας όλη την επιφάνεια του νυχιού.
- Εγγύς υπονύχια ονυχομυκητίαση: Είναι η πιο σπάνια μορφή. Στο κάτω μέρος του νυχιού, αυτό δηλαδή που είναι κοντά στη μήτρα, υπάρχει μια συνήθως λευκοκίτρινη περιοχή που προκαλεί πόνο.
- Καντιντιακή ονυχία: Είναι η μόλυνση των νυχιών από Candida. Αφορά συχνότερα τα νύχια των χεριών και παρατηρείται κυρίως σε γυναίκες. Αυτή η μορφή ονυχομυκητίασης ξεκινά συνήθως από τη πτυχή του δέρματος γύρω από το νύχι η οποία διογκώνεται, γίνεται ερυθρή, επώδυνη και συχνά μετά από μικρή πίεση πυορροεί (βγαίνει πύον). Αν η κατάσταση αντιμετωπιστεί γρήγορα και σωστά, η καντιντιακή ονυχία υποχωρεί. Αν αφεθεί όμως χωρίς θεραπεία, η φλεγμονή χρονίζει, τα μολυσμένα νύχια παίρνουν ένα χρώμα κίτρινο καφέ ή πράσινο καφέ, η επιφάνεια τους γίνεται κυματοειδής και τα νύχια αποκολλώνται από την κοίτη τους. Σε μερικές περιπτώσεις η Candida προκαλεί οίδημα στο δέρμα γύρω από τα νύχια και τα δάκτυλα παίρνουν μορφή πλήκτρου τυμπάνου
Πώς μπορεί να γίνει πρόληψη;
1. Πρέπει να αποφεύγεται η υγρασία για αυτό συνιστάται η χρήση γαντιών για το πλύσιμο των πιάτων.
2. Είναι σημαντικό το σχολαστικό σκούπισμα των χεριών μετά από κάθε πλύσιμο και σε περίπτωση που παρουσιάζονται συχνά ονυχομυκητιάσεις, είναι απαραίτητο να στεγνώνονται τα χέρια με σεσουάρ ώστε να μην παραμένει η παραμικρή υγρασία
3. Τα νύχια πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση: κοντά, περιποιημένα και καθαρά και να αποφεύγεται ο τραυματισμός του δέρματος γύρω από αυτά.
4. Η χρήση βερνικιών και των τεχνητών νυχιών καλό είναι να είναι περιορισμένη.
5. Αντενδείκνυται η χρήση των ίδιων εργαλείων περιποίησης των νυχιών στα μολυσμένα από μύκητες και στα υγιή νύχια.
6. Σε περίπτωση που περιποιείται τα νύχια του ενδιαφερόμενου προσώπου επαγγελματίας, προτείνεται να χρησιμοποιούνται τα εργαλεία περιποίησης του ενδιαφερόμενου και όχι του επαγγελματία
7. Συνιστάται η χρήση άνετων υποδημάτων που δε θα πιέζουν τα δάκτυλα μεταξύ τους.
8. Πρέπει να προτιμώνται βαμβακερές κάλτσες γενικά, αλλά κυρίως αν πρέπει να φορεθούν για λόγους εργασίας κλειστά παπούτσια που ευνοούν την υγρασία και την αύξηση της θερμοκρασίας των ποδιών. Σε περίπτωση εφίδρωσης, οι κάλτσες πρέπει να αλλάζονται αμέσως. Συνιστάται επίσης η χρήση ταλκ στα πόδια και ανάμεσα στα δάχτυλα για να απορροφούν την υγρασία και να διατηρούν τα πόδια στεγνά.
9. Αντενδείκνυται το περπάτημα με γυμνά πόδια σε αποδυτήρια-γυμναστήρια και γενικά δημόσιους χώρους.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση των μυκητιάσεων πρέπει να γίνεται από τον δερματολόγο, έτσι ώστε να αποφεύγονται άσκοπες θεραπείες στις περιπτώσεις που τα νύχια πάσχουν από κάποια μορφή δυστροφίας και όχι από ονυχομυκητίαση.
Ο δερματολόγος εξετάζει κλινικά τα νύχια και έπειτα η επιβεβαίωση της ονυχομυκητίασης γίνεται εργαστηριακά με μικροσκοπική εξέταση και καλλιέργεια δείγματος από την ύποπτη περιοχή του νυχιού. Αυτές οι εξετάσεις μας δίνουν πληροφορίες για το είδος του μύκητα που έχει προσβάλλει το νύχι έτσι ώστε να δοθεί η καταλληλότερη αγωγή. Πριν τη λήψη του δείγματος από τα νύχια δε θα πρέπει να έχει γίνει χρήση τοπικού αντιμυκητιασικού σκευάσματος (λάκας) και τοπικού αντισηπτικού, όπως για παράδειγμα διαλύματος ιωδίου ή ιωδιούχου ποβιδόνης (betadine) για τουλάχιστον ένα μήνα, καθώς αυτά δυσχεραίνουν τη διάγνωση και καθυστερούν την έναρξη της θεραπείας.
Υπάρχει θεραπεία;
Η θεραπεία της ονυχομυκητίασης βασίζεται κυρίως στην τοπική και την συστηματική αγωγή.
Η τοπική θεραπεία που αντιπροσωπεύεται από τις αντιμυκητιασικές λάκες δίνεται συνήθως συνδυαστικά με τη συστηματική αγωγή, δηλαδή τα χάπια. Μερικές φορές όταν τα νύχια έχουν παχύνει πολύ, προηγείται και η εφαρμογή τοπικών κερατολυτικών σκευασμάτων, τα οποία χρησιμεύουν στο να λεπτύνουν τα νύχια για να μπορέσει ακολούθως να εισχωρήσει η λάκα.
Η συστηματική αγωγή βασίζεται σε χάπια, κάψουλες ή πόσιμα σιρόπια ιτρακοναζόλης, φλουκοναζόλης και τερμπιναφίνης. Η δοσολογία και ο χρόνος της αγωγής εξαρτάται από το τη θέση της ονυχομυκητίασης (για τα χέρια συνήθως απαιτείται λιγότερος χρόνος συγκριτικά με τα πόδια) και από την έκταση της ονυχομυκητίασης (αν έχει προσβληθεί η μήτρα του νυχιού, η θεραπεία διαρκεί περισσότερο σε σχέση με την προσβολή μόνο της ονυχιαίας πλάκας).
Η μέθοδος της χειρουργικής αφαίρεσης του προσβεβλημένου νυχιού που χρησιμοποιούνταν ευρέως παλαιότερα, έχει πλέον εγκαταλειφθεί διότι τα νύχια συνήθως μετά από αυτή την επέμβαση μεγαλώνουν αργά και παραμορφωμένα, προδιαθέτοντας έτσι για νέες υποτροπές ονυχομυκητίασης.
Οι νεότερες προσεγγίσεις θεραπείας, εστιάζουν στη θεραπεία με laser, η οποία στηρίζεται στην αρχή της επιλεκτικής φωτοθερμόλυσης. Έχει παρατηρηθεί ότι οι μολυσμένες περιοχές του νυχιού από μύκητες απορροφούν την ενέργεια του laser και η απορρόφηση αυτής της ενέργειας έχει ως αποτέλεσμα τη μετατροπή της σε θερμότητα. Οι μύκητες είναι ευαίσθητοι στις θερμοκρασίες άνω των 55°C, οπότε η έκθεση τους σε αυτή τη θερμοκρασία επιφέρει και την καταστροφή τους. Στα αρνητικά αυτής της θεραπείας συγκαταλέγονται το γεγονός ότι είναι μια σχετικά επώδυνη διαδικασία καθώς και πιο ακριβή σε σχέση με τις παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους.
