Τι είναι;
Η παρασιτική κνήφη είναι μια πολύ συχνή δερματοπάθεια η οποία οφείλεται σε τσιμπήματα (δήγματα) διαφόρων εντόμων.
Τα συνηθέστερα έντομα που προκαλούν δερματικό εξάνθημα μετά από τσίμπημα τους είναι τα κουνούπια, οι κάμπιες, οι κοριοί, οι ψύλλοι, το τσιμπούρι (κρότωνας), οι σφήκες, οι μέλισσες, οι μύγες, τα μυρμήγκια, ο σκορπιός και διάφορα αραχνίδια.
Τα έντομα αυτά μπορεί να προκαλέσουν στον άνθρωπο, μετά από τσίμπημα, τοπικές ή γενικές αντιδράσεις οι οποίες μπορεί να είναι παροδικές, να υποτροπιάζουν με τον καιρό ή να είναι μακράς διάρκειας.
Η παρασιτική κνήφη, αναλόγως με το έντομο που την προκαλεί, εκδηλώνεται σε διαφορετικές εποχές. Πιο συγκεκριμένα:
Την άνοιξη εκδηλώνεται εκείνη της οποίας τα τσιμπήματα προέρχονται από τις κάμπιες των κωνοφόρων δέντρων.
Το καλοκαίρι εκείνη που οφείλεται στα κουνούπια.
Το φθινόπωρο αυτή που οφείλεται σε διάφορα αραχνίδια που ζουν σε δάση ή κήπους.
Το χειμώνα τα έντομα που ζουν στα ξύλα γίνονται αιτία παρασιτική κνήφης στους ανθρώπους που διαθέτουν τζάκι ή γενικώς έρχονται σε επαφή με τα ξύλα.
Το δερματικό εξάνθημα, καθώς και τα συμπτώματα, διαφέρουν ανάλογα με το υπαίτιο έντομο.
Πώς εκδηλώνεται;
Μετά από το τσίμπημα ή τα τσιμπήματα των εντόμων το δερματικό εξάνθημα που εμφανίζεται στα σημεία του τσιμπήματος μπορεί να είναι:
- Ένας ή περισσότεροι πομφοί (φουσκώματα) που διαρκούν για 3-4 ώρες ή και περισσότερο.
- Μια ή περισσότερες σκληρές βλατίδες (μικρά εξογκώματα) τα οποία διαρκούν λίγες μέρες και όταν υποχωρούν μένει μια σκουρόχρωμη κηλίδα.
- Μία ή περισσότερες φουσκάλες γεμάτες υγρό. Αυτό συμβαίνει κυρίως στα παιδιά ή συχνότερα στα κάτω άκρα.
- Μικρά έλκη σε περίπτωση που τα τσιμπήματα έχουν γίνει στα κάτω άκρα ατόμων με κυκλοφορικές διαταραχές (κιρσοί).
Ο αριθμός των βλαβών που θα δημιουργηθούν, καθώς και η διάταξη τους, εξαρτώνται από το είδος του εντόμου.
- Άλλες φορές το εξάνθημα αποτελείται από μία ή λίγες βλάβες και άλλες από πολλές.
- Άλλες φορές είναι εντοπισμένο σε μια μικρή περιοχή του δέρματος και άλλες είναι διάσπαρτο σε όλο το σώμα.
Οι θέσεις στις οποίες εκδηλώνεται η παρασιτική κνήφη συνήθως είναι ακάλυπτα μέρη του δέρματος ή περιοχές όπου το παράσιτο αιχμαλωτίζεται από τα ρούχα και αδυνατεί να προχωρήσει προς άλλη περιοχή, για παράδειγμα στις μασχάλες, στους γλουτούς και στην περιγεννητική περιοχή.
Συχνά, οι βλάβες διατάσσονται με τρόπο ώστε να σχηματίζεται μια γραμμή και σε αυτές τις περιπτώσεις χαρακτηριστική είναι η περιγραφή των ασθενών οι οποίοι περιγράφουν το εξάνθημα με τη φράση «είναι σαν να με γάζωσαν έντομα».
Σχεδόν πάντα συνυπάρχει κνησμός ο οποίος οδηγεί σε ξύσιμο των βλαβών με ακόλουθη επιδείνωση τους και κίνδυνο για επιμόλυνση.
Σε περίπτωση που το δήγμα (τσίμπημα) έχει προέλθει από τσιμπούρι και μετά το τσίμπημα έχει παραμείνει στο δέρμα τμήμα του εντόμου, τότε σχηματίζεται μια σκληρή, στρογγυλή και έντονα κνησμώδης βλάβη η οποία παραμένει για μεγάλο διάστημα.
Τέλος, μετά από πολλά τσιμπήματα μελισσών ή σφηκών ή σε περίπτωση υπερευαισθησίας του ασθενούς στο τσίμπημα της μέλισσας ή της σφήκας, όπου σε εκείνη την περίπτωση αρκεί μόνο ένα τσίμπημα, είναι δυνατό να δημιουργηθεί αναφυλακτικό σοκ, επικίνδυνο μέχρι και για τη ζωή του ασθενούς.
Πότε με τσίμπησαν;
Το πότε θα εκδηλωθούν τα συμπτώματα, μετά από τα τσιμπήματα των εντόμων, εξαρτάται και πάλι από το έντομο. Για παράδειγμα τα συμπτώματα μετά από το τσίμπημα κουνουπιού, μέλισσας ή σφήκας εμφανίζονται σχεδόν αμέσως μετά το τσίμπημα. Αν όμως το υπεύθυνο έντομο είναι οι κάμπιες ή τα αραχνίδια το εξάνθημα και ο κνησμός εμφανίζονται μετά από 12 ή και 48 ώρες, όταν πια ο ασθενής έχει απομακρυνθεί από το περιβάλλον των εντόμων.
Πώς αντιμετωπίζεται;
- Με αντιισταμινικά από το στόμα για να ελαχιστοποιηθεί ο κνησμός, δηλαδή το αίσθημα της φαγούρας.
- Με κρέμες κορτιζόνης, οι οποίες πρέπει να εφαρμόζονται μέχρι και 4-5 φορές την ημέρα, στην περίπτωση που η παρασιτική κνήφη υπάρχει καιρό και οι βλάβες είναι πολύ ενοχλητικές και επίμονες. Είναι απαραίτητο κάθε φορά που υπάρχει το αίσθημα της φαγούρας να χρησιμοποιείται τοπικά κρέμα κορτιζόνης για να αποφευχθεί το ξύσιμο των βλαβών, που οδηγεί στη διαιώνιση τους, καθώς και η επιμόλυνση τους.
- Αντιβιοτικά σε περίπτωση που έχει ήδη επέλθει βακτηριακή επιμόλυνση.
- Αντιτετανικός ορός σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που θα κρίνει ο γιατρός.
Σε περίπτωση τσιμπήματος από τσιμπούρι (κρότωνα) Είναι πολύ σημαντικό να βγει ολόκληρο το τσιμπούρι από το δέρμα και να μην μείνουν τμήματα των μασητήριων οργάνων, του ρύγχους ή γενικά οποιαδήποτε μέρη του.
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος απομάκρυνσης του τσιμπουριού είναι να τοποθετηθεί πάνω του βαμβάκι εμποτισμένο με αιθέρα ή πετρέλαιο για 15 λεπτά. Με αυτό τον τρόπο προκαλείται παράλυση των μυών του κρότωνα με επακόλουθη αυτόματη αποκόλληση του.
Οι κρότωνες συχνά μεταφέρουν βακτήρια και ιούς, γι’ αυτόν τον λόγο δύο μήνες μετά το τσίμπημα χρειάζεται να γίνουν εξετάσεις αίματος ώστε να αποκλειστεί Μπορελίωση, δηλαδή μόλυνση από το βακτήριο Borrelia burgdoferi.
Με ποιους τρόπους γίνεται η πρόληψη;
Άτομα που στο παρελθόν είχαν εμφανίσει παρασιτική κνήφη αν πρόκειται να βρεθούν ξανά στο ίδιο περιβάλλον, χρειάζεται να εφαρμόσουν εγκαίρως στα ακάλυπτα μέρη του σώματος τους ένα ακίνδυνο εντομοαποωθητικό για τοπική χρήση.
Η κάλυψη των ακάλυπτων περιοχών του σώματος με ρούχα καθώς και η ένδυση κατά προτίμηση με ρούχα στο τελείωμα των οποίων υπάρχει σύσφιξη με λάστιχο ωστε να γίνεται δύσκολη η είσοδος οποιουδήποτε παράσιτου στο δέρμα είναι ένας καλός τρόπος πρόληψης της παρασιτικής κνήφης.
Μετά την επιστροφή από ταξίδι ή διακοπές, καθώς και μετά την παραμονή σε άλλο σπίτι, ειδικότερα αν υπάρχει υποψία ότι εκεί υπήρχαν έντομα ικανά να προκαλέσουν παρασιτική κνήφη, τα ρούχα που ήταν στις βαλίτσες καλό είναι να μην επανατοποθετούνται στις ντουλάπες. Οι αποσκευές σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να παραμένουν, για καιρό, τυλιγμένες σε πλαστικές σακούλες.