Η ψωρίαση είναι μια συχνή, χρόνια, υποτροπιάζουσα, καλοήθης κατάσταση του δέρματος που συχνά κληρονομείται και εμφανίζεται με διαφορετικές κλινικές εικόνες, η πιο συχνή από τις οποίες είναι η ψωρίαση κατά πλάκας.

Τι είναι η ψωρίαση;

Η ψωρίαση είναι μια συχνή, χρόνια, υποτροπιάζουσα, καλοήθης κατάσταση του δέρματος που συχνά κληρονομείται και εμφανίζεται με διαφορετικές κλινικές εικόνες, η πιο συχνή από τις οποίες είναι η ψωρίαση κατά πλάκας.

Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση καλά περιγεγραμμένων ερυθρών κηλίδων και πλακών που καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια και εντοπίζονται κυρίως στις εκτατικές επιφάνειες των άκρων, στους αγκώνες τα γόνατα και στο τριχωτό της κεφαλής.

Πόσο συχνή είναι; Πότε εμφανίζεται;

Την συναντάμε σε όλες τις περιοχές και φυλές της υφηλίου και υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 1,5-2% του πληθυσμού.

Η ψωρίαση πρωτοεμφανίζεται σε δύο ηλικιακές περιόδους: σε νέους ηλικίας 16-22 και σε μεσήλικες 57-60 ετών. Στην πρώτη περίπτωση κάνουμε λόγο για «πρώιμη έναρξη», είναι πιο βαριάς μορφής και συνδέεται με οικογενειακό ιστορικό.

Είναι πιο συχνή στους άνδρες ή στις γυναίκες;

«Η ψωρίαση δεν κάνει διακρίσεις». Προσβάλλει εξίσου συχνά και τα δύο φύλα.

Είναι κληρονομική;

Ο κληρονομικός παράγοντας θεωρείται σήμερα βέβαιος. Φαίνεται πάντως ότι στην μεταβίβαση της ψωρίασης συμμετέχουν περισσότερα του ενός γονίδια. Όταν ένας γονέας έχει ψωρίαση, 8% των τέκνων του αναπτύσσουν ψωρίαση, ενώ όταν έχουν και οι δύο γονείς, η πιθανότητα αυξάνεται στο 41%.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν εμφάνιση ψωρίασης στα άτομα με προδιάθεση;

α) Φυσικά τραύματα και τοπικές φλεγμονές του δέρματος (Φαινόμενο Koebner): Όλα τα είδη τραυματισμού σχετίζονται με τη δημιουργία νέων βλαβών ψωρίασης. Ακόμη και το έντονο ξύσιμο – τριβή μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει ψωριασικές βλάβες. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται 7-14 ημέρες μετά τον τραυματισμό του δέρματος.

β) Λοιμώξεις: Λοιμώξεις στον φάρυγγα από στρεπτόκοκκο μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση μιας συγκεκριμένης μορφής ψωρίασης, της σταγονοειδούς ψωρίασης. Επίσης στο σύνδρομο της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS) παρατηρείται συνήθως επιδείνωση της ψωρίασης.

γ) Ψυχική υπερένταση (Stress): Αναφέρεται ως εκλυτικός παράγοντας στο 40% των εξάρσεων της ψωρίασης.

δ) Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα επιδεινώνουν την ψωρίαση. Το λίθιο, τα ανθελονοσιακά, η συστηματική ιντερφερόνη, οι β-αδρενεργικοί αναστολείς και η διακοπή των συστηματικών κορτικοστεροειδών.

ε) Κάπνισμα-Αλκοόλ: αναφέρονται ως δυνητικά εκλυτικοί παράγοντες.

Πώς δημιουργείται η ψωρίαση;

Η βασική ανωμαλία στην ψωρίαση είναι ότι μειώνεται δραματικά ο χρόνος ζωής των κερατινοκυττάρων, δηλαδή των κυττάρων της επιδερμίδας και φθάνει από τις 28-45 περίπου ημέρες στις 4, με αποτέλεσμα την πολύ αυξημένη παραγωγή των επιδερμιδικών κυττάρων τα οποία αντί να απομακρύνονται προοδευτικά από την επιφάνεια του δέρματος, παραμένουν προσκολλημένα σε αυτή.

Πώς εμφανίζεται η ψωρίαση;

Οι ψωριασικές βλάβες αναπτύσσονται αθόρυβα και αργά, σε διάρκεια μηνών. Μπορεί όμως να έχουν απότομη έναρξη στην περίπτωση της σταγονοειδούς ψωρίασης και της γενικευμένης φλυκταινώδους ψωρίασης (σύνδρομο Von Zumbusch).

Συνήθως δε συνοδεύονται από αίσθημα κνησμού. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις ιδιαίτερα όταν οι ψωριασικές βλάβες βρίσκονται στην περιοχή του τριχωτού κεφαλής και στην πρωκτογεννητική περιοχή, μπορεί να συνυπάρχει κνησμός.

Γενικά συμπτώματα, όπως πυρετός, κακουχία κ.ο.κ. δεν αναφέρονται από τους ασθενείς με κοινή ψωρίαση (ψωρίαση κατά πλάκας). Το 10% των ανθρώπων που πάσχουν από ψωρίαση αναπτύσσει ψωριασική αρθρίτιδα με έντονες αρθραλγίες, δυσκαμψία και παραμόρφωση των αρθρώσεων.

Πώς εκδηλώνεται κλινικά η κοινή ψωρίαση (ψωρίαση κατά πλάκας);

Κλινικά χαρακτηρίζεται από ρόδινες βλατίδες (μικρές κόκκινες ανυψωμένες περιοχές του δέρματος), που ενώνονται μεταξύ τους και σχηματίζουν πλάκες με σαφή όρια, καλυμμένες από αργυρόχροα λέπια.

Οι ψωριασικές πλάκες ποικίλουν σε μέγεθος, από μικρές και διάσπαρτες έως πολύ μεγάλες, μέχρι να καλύψουν ολόκληρη την επιφάνεια του σώματος (ψωριασική ερυθροδερμία).

Εντοπίζονται και από τις δύο πλευρές του σώματος, συχνά συμμετρικά στους αγκώνες, στα γόνατα, στο τριχωτό της κεφαλής και στις πτυχές (ανάστροφη ψωρίαση), αλλά μπορούν να προσβάλουν οποιαδήποτε περιοχή του σώματος. Η εμφάνιση βλαβών στο πρόσωπο είναι σπάνια και όταν αυτό συμβαίνει σχετίζεται συνήθως με ανθεκτικές μορφές της νόσου.

Εκτός από την κλασική μορφή ψωρίασης (ψωρίαση κατά πλάκας) ποιες άλλες μορφές υπάρχουν;

Σταγονοειδής ψωρίαση (guttate psoriasis). Είναι σχετικά σπάνια (<2% όλων των περιπτώσεων ψωρίασης) και χαρακτηρίζεται από την απότομη εμφάνιση πολλαπλών και διάσπαρτων ερυθρών μικρών βλατίδων, οι οποίες συνοδεύονται από μικρή απολέπιση και εντοπίζονται κυρίως στον κορμό, στα άνω και κάτω άκρα, ενώ αφήνουν ελεύθερα τα πέλματα και τις παλάμες.

Η μορφή αυτή της ψωρίασης εκδηλώνεται μετά από οξεία στρεπτοκοκκική λοίμωξη, ειδικά του ανώτερου αναπνευστικού. Η θεραπεία περιλαμβάνει την χορήγηση αντιβιοτικών κατά του στρεπτόκοκκου.

Ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής. Πλάκες με παχιά καλά προσκολλημένα λέπια καλύπτουν μέρος ή ολόκληρο το τριχωτό της κεφαλής. Η πρόκληση αλωπεκίας (δηλαδή να πέσουν τα μαλλιά) είναι σπάνια.

Ψωρίαση των ονύχων. Παρατηρείται στο 25% των ασθενών με ψωρίαση και εκδηλώνεται σε ένα ή περισσότερα νύχια με αλλοιώσεις που περιλαμβάνουν βοθρία (μικρές τρυπίτσες, που έχουν το μέγεθος της κεφαλής μιας βελόνας, στην επιφάνεια των νυχιών), πάχυνση και καστανοκίτρινες κηλίδες.

Ανάστροφη ψωρίαση. Όταν οι βλάβες εντοπίζονται στις πτυχές του σώματος και τις καμπτικές επιφάνειες των άκρων.

Φλυκταίνωση παλαμών-πελμάτων (εντοπισμένη φλυκταινώδης ψωρίαση). Είναι χρόνια και παρουσιάζει συχνές υποτροπές. Στις παλάμες και τα πέλματα παρατηρούνται ερυθρές περιοχές δέρματος πάνω στις οποίες υπάρχουν άσηπτες κιτρινωπές φλύκταινες (σπυράκια με πύον που δεν περιέχει βακτήρια). Μπορεί να συνυπάρχουν ψωριασικές βλάβες και σε άλλα μέρη του σώματος.

Γενικευμένη φλυκταινώδης ψωρίαση (του Von Zumbusch). Είναι σπάνια και εμφανίζεται αιφνίδια σε ασθενείς που πάσχουν από κοινή ψωρίαση, μετά την απότομη διακοπή δραστικής αντιψωριασικής αγωγής.

Αποτελεί επείγουσα, απειλητική για τη ζωή κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από πολυάριθμα φλυκταινίδια (κιτρινωπές φουσκαλίτσες) τα οποία εμφανίζονται σε σωρούς και συρρέουν σχηματίζοντας λίμνες από άσηπτο πύον, επάνω σε έντονα ερυθρό και θερμό δέρμα.

Το εξάνθημα συνοδεύεται από υψηλό πυρετό, κακή γενική κατάσταση, αδυναμία και καταλαμβάνει γρήγορα τη μεγαλύτερη επιφάνεια του δέρματος. Ο ασθενής χρειάζεται νοσοκομειακή περίθαλψη και συνήθως συστηματική αγωγή.

Ψωριασική ερυθροδερμία. Καταλαμβάνει ολόκληρο ή το μεγαλύτερο τμήμα του δέρματος και χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα και από λέπια ξηρά και λεπτά, με ενδιάμεσες περιοχές υγιούς δέρματος.

Ποια είναι η πρόγνωση της ψωρίασης;

Είναι χρόνια νόσος. Παρουσιάζει περιόδους επιδείνωσης και βελτίωσης. Επιδεινώνεται κυρίως το χειμώνα ή κάτω από συνθήκες έντονου stress και βελτιώνεται συνήθως το καλοκαίρι λόγω ευνοϊκής επίδρασης της ηλιακής ακτινοβολίας.

Υπάρχει θεραπεία για την ψωρίαση;

Καμία θεραπεία δεν είναι ικανή να εξαφανίσει την ψωρίαση. Υπάρχουν όμως θεραπείες που μπορούν να τη θέσουν υπό έλεγχο.

Το θεραπευτικό σχήμα που επιλέγει ο δερματολόγος είναι εξατομικευμένο ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το επάγγελμα, τη γενική υγεία, την έκταση και την ψυχική επιβάρυνση που επιφέρει η ψωρίαση στον ασθενή.

Υπάρχουν 3 βασικές θεραπευτικές επιλογές στην αντιμετώπιση της ψωρίασης.

1) Θεραπεία με τοπικά σκευάσματα.

2) Φωτοθεραπεία.

3) Συστηματική θεραπεία. Είναι τα φάρμακα που χορηγούνται συστηματικά δηλαδή από το στόμα, ή ενέσιμα (υποδόρια ή ενδοφλέβια έγχυση)

1) Θεραπεία με τοπικά σκευάσματα.

Είναι χρήσιμη για όλες τις μορφές της ψωρίασης.

Κερατολυτικές αλοιφές μπορεί να χρησιμοποιηθούν αρχικά για να λιώσουν και να απομακρύνουν τα λέπια των ψωριασικών βλαβών. Συνήθως περιέχουν σαλικυλικό οξύ, σε διάφορες συγκεντρώσεις αναλόγως με το πάχος των λεπιών.

Κορτικοστεροιδή (κορτιζόνη). Είναι η καλύτερη θεραπεία για βλάβες του προσώπου, του λαιμού, των πτυχών και των γεννητικών οργάνων. Όλα τα τοπικώς εφαρμοζόμενα στεροειδή έχουν αντιφλεγμονώδεις και αντικνησμώδεις ιδιότητες. Σε μακροχρόνια χρήση τους όμως, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται ισχυρά κορτικοστεροειδή, υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης ατροφίας, ραβδώσεων, εκχυμώσεων, ευρυαγγειών.

Παράγωγα βιταμίνης D Καλσιποτριόλη. Ρυθμίζει το πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξη των επιδερμιδικών κυττάρων.

Σκευάσματα που περιέχουν πίσσα.

Ανθραλίνη.

Ρετινοειδή. Ταζαροτένη.

2) Φωτοθεραπεία.

Χρησιμοποιείται σε εκτεταμένη ψωρίαση η οποία δεν υποχωρεί με τοπική αγωγή. Υπάρχουν δύο είδη φωτοθεραπείας.

α) UVB φωτοθεραπεία

β) φωτοχημειoθεραπεία PUVA

α) UVB φωτοθεραπεία: Η υπεριώδης ακτινοβολία που εκπέμπεται, έχει μήκη κύματος 290-320 nm και χρησιμοποιείται σε μέτρια έως βαριά ψωρίαση με καλά αποτελέσματα.

β) Φωτοχημειοθεραπεία PUVA: Συνίσταται στη χορήγηση από το στόμα ή στην τοπική εφαρμογή φωτοευαισθητοποιού ουσίας (8-μεθοξυψωραλένη) και στη συνέχεια ακτινοβόληση με υπεριώδεις ακτίνες μήκους κύματος 320-400 nm.

3) Συστηματική θεραπεία.

α) Ανοσοτροποποιητικά φάρμακα.

Κυκλοσπορίνη.

Μεθοτρεξάτη.

β) Ρετινοιδή.

Ακιτρετίνη

γ) Βιολογικοι παράγοντες.

Ανταλιμουμάμπη (Adalimumab)

Απρεμιλάστη (Apremilast)

Ετανερσέπτη (Etanercept)

Ινφλιξιμάμπη (Infliximab)

Ουστεκινουμάμπη (Ustekinumab)

Σεκουκινουμάμπη (Secukinumab)

Κοινοποίηση: